Βότανα και φυτά του χωριού. Κάποια από αυτά δεν υπάρχουν μετά την εντατική γεωργική εκμετάλλευση.

ΣΤΗΝ ΚΟΚΚΑΛΟΥ.

Βότανα που υπήρχαν στην Κοκκαλού κατά την περίοδο των ετών 1947 – 1960 αλλά δεν υπάρχουν πια. Πολλά μέρη αποξηράθηκαν και καλλιεργήθηκαν ή και κάηκαν από τους κατοίκους για ευνόητους λόγους.

Κάτω στα πλατάνια, κατά την άνοιξη - μετά από βροχόπτωση - αποξηραίνονταν τα νερά κάνοντας κρούστα στο χώμα. Εκεί φύτρωνε ένα βοτάνι έως και 25 εκατοστά με λεμονί φύλλα και ασπροκίτρινο λουλουδάκι. Δεν είχε θεραπευτικές ικανότητες, ήταν απλά σαν ευφραντικό ρόφημα. Είχε άρωμα λεμονιού γνωστό σαν φλασκούνι.

Κάτω δε, στις βαλτίτσες, φύτρωνε εκεί που ήταν υγρά τα εδάφη το μπλε φλασκούνι όπου ήταν μαλαχτικό στο στομάχι και, αναλόγως, για ελαφρά κρυολογήματα. Μεγάλωνε έως μισό μέτρο με πράσινα φύλλα και μπλε άνθη. Ανήκε στην κατηγορία των δυόσμων.

Χάρις που ερχόταν και λίμναζαν νερά στα χαντάκια του δρόμου, δεξιά από τις βαλτίτσες, πάντα βρίσκονταν ο αγριοδυόσμος, με πράσινα χνουδωτά φύλλα και άσπρο λουλούδι, θεραπευτικός για τη χοληστερίνη!Εκεί έβρισκες και τα πεντάνευρα, που σταματούν προσωρινά από κόψιμο την αιμορραγία.


Πηγαίνοντας προς το ποτάμι για τους νερόμυλους, χάρις την υγρασία και το αμμόχωμα, ήταν κατά μήκος λυγαριές όπου μοσχοβολούσαν κατά τα μέσα ανοίξεως μέσα καλοκαιριού και αν έβρεχε στο μεταξύ της εποχής άνθιζαν μέχρι τον Σεπτέμβριο. Tα μπλε άνθη είναι χρήσιμα για αφέψημα κατά της βρογχίτιδας, βέβαια να έχουν στεγνώσει πριν τη χρήση τους,


Στους πρόποδες της οροσειράς, νότια του χωριού, φύτρωνε, και ίσως να υπάρχει ακόμη, ένα φυτό με πρασινωπά στρογγυλά χνουδωτά φύλλα, ξυλοειδή κορμό και με ροζ και κίτρινα πιτσιλωτά άνθη. Δεν έχει μεγάλη απόδοση το δάγκωναν τα γίδια ώστε έμενε σαν μικρό-θάμνος. Γύρω στα τέλη του 80-αρχές 90 ήρθαν βοτανολόγοι, ένας δε με το όνομα Κοκκάλος, από το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο - τι σύμπτωση ε!- και έκαναν έρευνες αλλά δεν θυμάμαι την ονομασία αυτού του φυτού(μάλλον του γένους λεβάντα).

Πιο πάνω δε, στην πιο επίπεδη περιοχή, υπήρχε το βοτάνι που είναι άγνωστο για πολλούς, ακόμη και τους βοτανολόγους, με το όνομα μαντραβιτσοβότανο ή μαντραβίτσες ή μπορνταβίτσες, αλλά όταν πήγα το 1991 δεν ήταν εκεί πια. Το μέρος ήταν καλλιεργημένο και θερισμένο από σιτοπαραγωγή, τα δε βάτα και πουρνάρια ήσαν καμένα για τον ίδιο σκοπό: να οργωθούν.

Πιο δυτικά στη περιοχή αμπέλια, της τότε εποχής, υπήρχε μια εκλεκτή χωρίς χνούδι ρίγανη, τα φύλλα γυάλιζαν και το άρωμα της ήταν μαγευτικό.

Από εκεί που βρίσκεται τώρα το κτήριο με τα μπλε παράθυρα, νομίζω του Καζάκη, και πιο χαμηλά προς την άσφαλτο φύτρωνε χαμομήλι από τα μέσα Απριλίου μέχρι τέλος Μαΐου για δυο ή τρία χρόνια το μαζεύαμε για εξαγωγή στη Γερμάνια.

Από την βόρεια δε πλευρά στην άλλη πλευρά της ασφάλτου, στο γυαλάκι, όπου συγκεντρώνονταν τα ζώα για να πιούν νερό ή και να ξεκουραστούν, πριν φύγουν πάλι για το χωριό, φύτρωναν μανιτάρια. Έπρεπε να τα προφτάσουμε πριν τις 4.00 πμ και πριν ξαναπεράσουν τα ζώα για βοσκή στο βάλτο..

Στο βάλτο που ήταν ο βοσκότοπος έβρισκε κανείς βούρλα, η ανθισμένη φούντα ήταν χρήσιμη στη διάρροια. Μια κούπα σε αφέψημα έκανε το θαύμα. Εκεί επίσης χάρις τα πολλά νερά και στο πλούσιο χώμα υπήρχε ο αγριοδυόσμος και το μπλε φλασκούνι σε αφθονία.

Στις πέτρες έβγαιναν άσπρα μεγάλα σαλιγκάρια κι αυτά την άνοιξη όπου, μανιτάρια και σαλιγκάρια, συνδύαζαν σαρακοστιανή τροφή.

Σχεδόν πάντα υπήρχαν τα λάπατα, που μαζί με παπαρούνα και άγρια ραδίκια, κρεμμυδάκια, δυόσμο, μάραθο, άγριο κι αυτό, αυγά, αν υπήρχαν, φτιάχναμε χορτόπιτα που μοσχοβολούσε το χωριό όταν είχε ψηθεί.

Θεραπευτική και η άγρια μολόχα με τα μπλε άνθη την έβρισκες παντού στο χωριό καλή για στομαχικές διαταραχές αλλά και για συμπλήρωμα στην πίτα.

Ανεβαίνοντας για το χωρίο δεξιά, και παράλληλα του ποταμού, ήταν το κτήμα του Γεωπόνου Γιώργου Κόταλη, όπου έμενε εκεί περίπου μέχρι το 1955; Ταχτικά μας προμήθευε με λίγα εποχιακά φρούτα ή ό,τι μπορούσε να έχει.

Τώρα δεν υπάρχουν τέτοια.  

                                         Χαιρετισμούς, Κατίνα Παπαδοπούλου.