Φωτογραφίες από έργα σιδηροδρομικών κατασκευών και δραστηριοτήτων των βρετανικών στρατιωτικών δυνάμεων στην περιοχή μας το 1916-1920.

Η γέφυρα αυτή ήταν στην Απολλωνία! Λίγα μέτρα πιο κάτω από τη σημερινή γέφυρα του αυτοκινητόδρομου της παλαιάς Εθνικής Οδού.

Φαίνεται και ο μιναρές - που τώρα δεν υπάρχει - από το τζαμί που είναι δίπλα στο βήμα του Αποστόλου Παύλου.

Κατασκευή σιδηροδρομικών από την εκστρατευτική δύναμη της Θεσσαλονίκης. Ελαφρού τυπου σιδηροδρόμικη.γέφυρα γραμμής Σταυρού. RAILWAY CONSTRUCTION WITH THE SALONIKA EXPEDITIONARY FORCE, 1917-1920 Railway Construction with Salonika Expeditionary Force. Light Railway trestle bridge. Stavros Line.

Είναι η εκκλησία της Αγια Μαρίνας!

Ένα μοναστήρι που εγκαταλείφθηκε κοντά στην πρώτη μας γραμμή. Χρησιμοποιείται ως καντίνα και καλύπτεται με κλαδιά για να το κρύψει από τον εχθρό. Κοντά στο Σταύρο, Ιούλιος 1916. A disused monastery near our front line. It is used as a canteen, and is covered with boughs to hide it from the enemy. Near Stavros, July 1916

Βλέπουμε (αριστερά και στη μέση της λίμνης) τα νερά της λίμνης στο "Βάλτο"(στα χωράφια της Κοκκαλούς) να είναι πολύ πιο έξω απ΄ότι είναι σήμερα.

Λίμνη Beshik (Βόλβη) από τους λόφους στο Σταυρό. Η κοιλάδα Ρεντίνα στα μέσα της διαδρομής, τρέχει μέχρι τη λίμνη. Η αμυντική μας γραμμή ήταν στην άλλη πλευρά της κοιλάδας, και έτσι στη λίμνη και γύρω από την κοντινή πλευρά της. Περιπολία μηχανοκίνητων σκαφών φύλαγε τη λίμνη.

Lake Beshik from hills at Stavros. Rendina Valley in mid-distance, running up to lake. Our defence line was on the further side of the valley, and so to the lake and round the near side of it. Motor boat patrols guarded the lake.

Στο χάρτη διακρίνεται η χάραξη της σιδηροδρομικής γραμμής Σταύρου-Δερβενίου Θεσσαλονίκης.

Γαλλικός στρατιωτικός χάρτης της περιοχής των λιμνών Αγ. Βασίλειον, Βόλβης.

(Από την επίσημη γαλλική ιστορία του Α’ πολέμου: Οκτώβριος 1918, «Les Armées Français dans la Grande Querre»),

 Βρετανοί αξιωματικοί παίζουν τένις σε αλώνια, Σταύρος, Νοέμβριος 1916

British officers playing tennis on mud threshing floor, Stavros, November, 1916

 Αξιωματικοί του 27ου Τμήματος παίζουν μπάντμιντον σε χωριό (πιθανώς Σταύρος) στη Θεσσαλονίκη.

Officers of the 27th Division playing badminton in a village (possibly Stavros) in Salonika.

 Η παραλία στο Σταυρό «γεματη» από την 27th Division. Ιούλιος 1916.The beach at Stavros crowded 27th Division. July 1916.

 Βρετανοί ναύτες που αλιεύουν ψάρια στο Σταυρό, Νοέμβριος, 1916. British sailors netting fish at Stavros, November, 1916

 Άνδρες βρετανικού ένοπλου μηχανοκίνητου σκάφους, που κατέλαβαν αλιευτικά σκάφη στην όχθη της λίμνης Λαγκαδα, Μάιος 1916. Οι χωρικοί είχαν τη δυνατότητα μόνο να αλιεύουν κατά τη διάρκεια της ημέρας και έπρεπε να φέρουν άδεια. Οι περιπολίες των σκαφών στις Λίμνες Langada και Beshik ήταν αναπόσπαστα τμήματα της αμυντικής γραμμής Allied 'Birdcage' που «έτρεχε» για 70 μίλια από το στόμιο του ποταμού Βάρδαρος στο χωριό Σκάλα Σταυρού στον κόλπο της Ρεντίνας. 

Μen of a British armed motorboat hauling seized fishing boats up the bank of Lake Langaza, May 1916. Villagers were only allowed to fish during daylight hours and had to carry a permit. Boat patrols on Lakes Langaza and Beshik were integral parts of the Allied 'Birdcage' defence line that ran for 70 miles from the mouth of the River Vardar to the village of Skala Stavros on the Gulf of Rendina

 Yδροπλάνο που πρόκειται να ξεκινήσει σε μια πτήση. Βαλκανικό μέτωπο. (Σταυρός)

SHORT seaplane about to start on a flight. Balkan Front. (Stavros)

 Σκωτσέζικα στρατεύματα παίζουν ποδόσφαιρο με τη θερμοκρασία πάνω από 32.2C στη σκιά. Σταύρος, Ιούλιος 1916.

Scottish troops playing football with the temperature at over 90? in the shade. Stavros, July 1916.

 Σιδηροδρομικές κατασκευές από την εκστρατευτική δύναμη της Θεσσαλονίκης. Τύποι μηχανών, γραμμής Σταυρού. Hudson 0-6-0 και Baldwin 4-6-0-. RAILWAY CONSTRUCTION WITH THE SALONIKA EXPEDITIONARY FORCE, 1917-1920 Railway Construction with Salonika Expeditionary Force. Types of locomotives, Stavros Line. 2' gauge. Hudson 0-6-0 and Baldwin 4-6-0- types.

 Σιδηροδρομικές κατασκευές από την εκστρατευτική δύναμη της Θεσσαλονίκης. Τα ελληνικά στρατεύματα φορτώνουν βαριά όπλα στα βαγόνι. Γραμμή Σταυρού. Τα ελαφρά φορτηγά σιδηροδρόμων ήταν ικανά να πάρουν δέκα τόνους.

RAILWAY CONSTRUCTION WITH THE SALONIKA EXPEDITIONARY FORCE, 1917-1920 Railway Construction with Salonika Expeditionary Force. Greek troops loading heavy guns on to Wagons. Stavros Line. The light railway trucks were capable of taking ten tons.

 Σιδηροδρομικές κατασκευές από την εκστρατευτική δύναμη της Θεσσαλονίκης. Προσωρινος χωρος ανεφοδιασμού. Γραμμή Σταυρού. RAILWAY CONSTRUCTION WITH THE SALONIKA EXPEDITIONARY FORCE, 1917-1920 Railway Construction with Salonika Expeditionary Force. Temporary Supply Dump. Stavros Line.

 Σιδηροδρομικές κατασκευές από την εκστρατευτική δύναμη της Θεσσαλονίκης. Προσωρινος χωρος ανεφοδιασμού. Γραμμή Σταυρού. RAILWAY CONSTRUCTION WITH THE SALONIKA EXPEDITIONARY FORCE, 1917-1920 Railway Construction with Salonika Expeditionary Force. Temporary Supply Dump. Stavros Line.

 Σιδηροδρομικές κατασκευές από την εκστρατευτική δύναμη της Θεσσαλονίκης. Ταξίδι επιθεώρησης. 

RAILWAY CONSTRUCTION WITH THE SALONIKA EXPEDITIONARY FORCE, 1917-1920 Railway Construction with Salonika Expeditionary Force. Inspection trip. Stavros Light Railway.

 Σιδηροδρομικές κατασκευές από την εκστρατευτική δύναμη της Θεσσαλονίκης. Ένα τραίνο βαρεων όπλων. Γραμμή Σταυρού.

RAILWAY CONSTRUCTION WITH THE SALONIKA EXPEDITIONARY FORCE, 1917-1920 Railway Construction with Salonika Expeditionary Force. A train of heavy guns. Stavros Light Railway.

 Το χωριό Βρασνα και η κοιτη του ποταμού Rendina (προφανως εννοει τον Ρηχειο).

Ανοιξη 1916.

Vrasna village and the bed of the Rendina River. Stavros Plain, Salonika. Spring 1916.

 Το χωριό Vrasna. Spring 1916.

Vrasna Village, Spring 1916.

 Αξιωματικοί του Βασιλικού Ναυτικού στο χωριό Σκάλα Σταυρού στον Κόλπο της Ρεντίνας.(ονομαζαν ετσι τον Σταυρο, λογω της σκαλας-προβλητας, που ειχαν κατασκευασει)

Officers of the Royal Navy at the village of Skala Stavros on the Gulf of Rendina.

 ΜΙΑ ΜΟΝΑΔΙΚΗ -ΙΣΤΟΡΙΚΑ- ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ ! Άποψη του Σταυρού που δείχνει τον προβλήτα (Σκαλα), που χτίστηκε από το Βρετανικό Μέτωπο των Βαλκανίων, Αύγουστος 1916.

View of Stavros showing pier built by the British, Balkan Front, August, 1916

 Ντοπιοι εργάτες που εκφορτώνουν αποθήκες πλοίων, Σταύρος, Ιούλιος, 1916.

Native labourers unloading store ships, Stavros, July, 1916.

 Η πύλη της εκκλησίας του Σταυρού.

Αύγουστος 1916.

The lych gate of Stavros Church. August, 1916.

 Ένα από τα γραφικά σπίτια σε ένα ελληνικό χωριό, τον Σταυρό. Νοέμβριος 1916.

One of the quaint houses in a Greek village, Stavros. November, 1916.

 Θέα στην πεδιάδα του Σταυρού από την είσοδο του φαραγγιού Ρεντίνα. Στην απόσταση στα αριστερά μπορείτε να δείτε τον κόλπο του Ορφανού και το χωριό Σταυρός. Άνοιξη 1916.

View across Stavros Plain, from the entrance to the Rendina Gorge. In distance on left can be seen the Gulf of Orfano and Stavros Village. Spring 1916.

 Θέα από το λόφο που ονομάζεται "Το Αναχωμα", κοιτάζοντας πίσω από την πεδιάδα του Σταυρού στο χωριό Σταυρός και στον Κόλπο. Στα δεξιά, το έδαφος πέφτει στο φαράγγι Ρεντίνα. Άνοιξη, 1916.

View from the hill known as "The Mound", looking back across Stavros Plain to Stavros Village and the Gulf. On the right, the ground falls away to the Rendina Gorge.Spring, 1916.

 Πεδιάδα Rendina και κόλπος Orfano. Φαράγγι Ρεντίνας στην πρώτη κοιλάδα στα αριστερά. Σταυρός Μπροστά, Θεσσαλονίκη. Άνοιξη 1916.

Rendina Plain and Gulf of Orfano. Rendina Gorge in first valley on left. Stavros Front, Salonika. Spring 1916.

 Ένα κόμμα Τούρκων κρατουμένων πολέμου που ασχολούνται με την κατασκευή μιας φωτεινής σιδηροδρομικής γραμμής από το χωριό του Σταύρου. Η εργασία σε αυτή τη γραμμή ξεκίνησε τον Μάρτιο του 1917

A party of Turkish prisoners of war engaged in the construction of a light railway line from the village of Stavros. Work on this line began in March 1917.

 Αναμνηστική φωτογραφία σιδηροδρομικών με φόντο τη μηχανή 952 του αμερικανικού εργοστασίου BALDWIN. (Η φωτογραφία ανήκει στο Χρ. Νικολάου, υπαρχιμηχανικό ΟΣΕ, 1939)

 «Τεχνίται ατμαμαξών επισκευών Σταυρού».

(Φωτογραφία οικογένειας Νικονάνου, Θεσσαλονίκη 1950).

 Συνεργείο επισκευής ατμαμαξών στο Σταυρό. (Φωτογραφία οικογένειας Καλυβιώτη, Σταυρός).

 Ο πυλώνας της γέφυρας του σιδηρόδρομου (γραμμή 0,60 cm.) ανατολικά του χωριού Άγ. Βασίλειος. Στο βάθος η εκκλησία του χωριού (1983).

Η περιοχή του σιδηροδρομικού κόμβον κοντά στο χωριό Καβαλάρι (σε πρώτο πλάνο) και Περιβολάκι (Σαρακλή).

Το παλιό τρενάκι της γραμμής Σαρακλή-Σταυρού

Η σιδηροδρομική γραμμή διαμέσου του λεκανοπεδίου των λιμνών Αγίου Βασιλείου και Βόλβης, που θα συνέδεε τη Θεσσαλονίκη με το υψίπεδο της Σόφιας για την εξυπηρέτηση των αναγκών του Α’ παγκοσμίου πολέμου,

Μετά τη λήξη του Α’ παγκοσμίου πολέμου και την αποχώρηση των συμμάχων, οι σιδηροδρομικές γραμμές επί του ελληνικού εδάφους περιήλθαν στο Ελληνικό Δημόσιο, το οποίο με την υπ’ αριθ. 68109 από 2-5-1920 απόφαση του Υπουργείου Συγκοινωνίας ανέθεσε την εκμετάλλευση του τμήματος της γραμμής Σαρακλή-Σταυρού στους ΣΕΚ/ΟΣΕ. Η εκμετάλλευσή του άρχισε το Μάρτιο του 1921. Σε τούτη τη στενή γραμμή των 61 μιλίων το τρένο του Σταυρού έζησε και συμπορεύτηκε με τη ζωή των κατοίκων της περιοχής μέχρι το βράδυ της 16ης Αυγούστου 1947, οπότε έπαψε η εκμετάλλευσή του, κατόπιν σχετικής εγκρίσεως του Υπουργείου Μεταφορών και με σύμφωνο γνώμη του ΓΕΣ. Η απόφαση πάρθηκε λόγω των μεγάλων ελλειμμάτων της γραμμής που άφηνε η εκμετάλλευσή της, του ανταγωνισμού των μεταφορών με το αυτοκίνητο, της εξυπηρέτησης των στρατιωτικών αναγκών με ελάχιστα αυτοκίνητα που κυκλοφορούσαν στον αυτοκινητόδρομο Θεσσαλονίκης-Καβάλας, όπως αυτό διαπιστώθηκε στη διάρκεια του εμφύλιου πολέμου.

Η συντήρηση όμως της γραμμής, των τεχνικών έργων, κτιρίων και του τροχαίου υλικού συνεχίστηκε με τρόπο, ώστε να επιτρέπεται η κυκλοφορία συρμών για μια επαναχρησιμοποίηση του τρένου. Όπως όμως αποδείχτηκε αργότερα, η συνεχής συντήρηση των εγκαταστάσεων, του τροχαίου υλικού και της φύλαξής τους απορροφούσε μεγάλα ποσά, περισσότερα από 20.000.000 δρχ. το μήνα, όπως φαίνεται από σχετικό έγγραφο των πρώην ΣΕΚ/ΟΣΕ με ημερομηνία Μαρτίου 1951. Η διάλυση λοιπόν της γραμμής, εκτός από την εξοικονόμηση της δαπάνης συντήρησης, θα μπορούσε να προσκομίσει στους ΣΕΚ ικανά ποσά από την πώληση του υλικού που θα κρινόταν άχρηστο. Έτσι δεν θα έμενε ανεκμετάλλευτο αντίστοιχο κεφάλαιο.

Με τις πιο πάνω διαπιστώσεις, και επειδή δεν υπήρχε αντίρρηση από μέρους του ΓΕΣ, αφού κανένα ενδιαφέρον δεν παρουσίαζε η γραμμή από στρατιωτική πλευρά, η Γενική Διεύθυνση Σιδηροδρόμων εισηγείται και ζητάει από το υπουργείο Συγκοινωνιών τη διάλυση του μικρού αυτού δικτύου.